Son zamanlarda ülkede meydana gelen depremlerle ilgili değerlendirmelerde bulunan Muş Alparslan Üniversitesi (MAUN) Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğretim Üyes İskender Dölek, deprem ve afet okuryazar insanların yetiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Muş Alparslan Üniversitesi (MAUN) Afet Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğretim Üyesi İskender Dölek, ülke genelinde meydana gelen depremlerle ilgili açıklamalarda bulundu. Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğunu söyleyen Dölek, olası büyük depremler için hazırlıklı olunması gerektiğini söyledi. Depremlere dayanıklı olunması için yapıların manzarasından çok dayanıklılıklarına dikkat edilmesinin altını çizen Dölek, geçtiğimiz günlerde Erzurum’da meydana gelen depremi anımsattı.
Bazı fay hatlarında uzun yıllar deprem olmadığını ancak enerji biriktirdiğini belirten Dölek; “Birkaç günden beri meydan gelen depremler bizleri tedirgin etse de Depremlerle yaşamayı öğrenmek zorundayız. Arap ve Sibirya levhaları arasında sıkışan Anadolu bu sıkışmanın etkisi ile kırılmaktadır. Arap levhası Anadolu’yu sıkıştırdıkça Anadolu’da depremler meydana gelmektedir. Arap levhasının Anadolu karasını sıkıştırması milyonlarca seneden beri devam etmektedir ve gelecekte de devam edecektir. Depremlerin meydan gelme nedeni aynıdır ve gelecekte de pek değişecek gibi gözükmüyor. Bizlerin Depremler özelinde Afetlerle yaşamayı öğrenmemiz gerekmektedir. Her deprem olduğunda sanki ilk defa meydana geliyormuş gibi hayretler içinde kalmamızı çok da anlaşılır bir durum değil. Depremlerle ilgili çalışmaların geldiği nokta artık bir depremin nerede olabileceğini tahmin edebilme boyutundadır. Ne yazık ki ne zaman olacağını kestiremiyoruz. Yani bir depremin nerede olabileceğini biliyor ancak ne zaman olacağı hakkında bir tahmin yapamıyoruz. Bazen bin yıl hareket etmeden bir fay öylece kalıyor ve enerji biriktiriyor.”
“ERZURUM’DA MEYDAN GELEN DEPREM ASLINDA AYLAR ÖNCESİNDEN HABER VERİYORDU”
Geçtiğimiz günlerde Erzurum’da meydana gelen depremin aylar öncesinde tahmin edildiğini dile getiren Dölek; “Ülkemiz Doğu Anadolu ve Kuzey Anadolu Fay hatları gibi iki büyük ve önemli fay hattının yer aldığı bir ülkedir. Ülkemiz aynı zamanda her 5 ya da 10 yılda büyük depremlerin yaşandığı bir coğrafyadır. Eski deprem haritasına göre her an 6’dan büyük bir depremin olabileceği bir ülkedir. Kısacası Türkiye bir deprem ülkesidir. Lütfen her deprem olduğunda neden oldu diye şaşırmayalım. Hayret etmek yerine Depremlerle yaşamayı öğrenelim. Deprem okur-yazarı olalım. Yani bir depremin nasıl olabileceği yanında, deprem öncesi, deprem anı ve sonrası neler yapılacağını biran önce öğrenelim. Manzarasında önce oturduğumuz evin zeminini, yapısal özelliklerini, hangi tür beton kullanıldığını soralım. Deprem bölgelerinde çok katlı binalardan vazgeçelim. Siyasileri popilist yaklaşımlardan uzaklaştıracak vatandaş duyarlılığını gösterelim. Erzurum’da meydan gelen deprem aslında aylar öncesinden haber veriyordu. Hatırlarsanız birkaç öncesinde Bingöl – Karlıova çevresinde deprem meydan gelmiş ve takip eden süreçte de başka depremler yaşanmıştı. Bu depremlerin bazıları da Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde oluşmuştu” dedi.
“KUZEY ANADOLU FAYI ÜZERİNDE BAŞKA YERLERE DE DEPREM YAŞANABİLİR”
Dölek, açıklamasının devamında, Kuzey Anadolu fayı üzerinde depremlerin meydana gelebileceğini belirterek; “Bu depremler bugün bizleri tedirgin eden Erzurum ve Tokat çevresinde meydana gelen depremlerin habercisi olarak değerlendirilebilir. Kuzey Anadolu Fayı üzerinde ülkemizin en büyük depremlerinden biri olan Erzincan depremi, Tokat, Düzce depremleri meydana geldi. 7 büyüklüğündeki bir deprem bir gecede meydana gelmez onun oldukça uzun bir süreci vardır. Erzurum Köprüköy ve çevresinde tarihsel depremlere baktığımızda 5,8 büyüklüğünde depremlerin kayıtları mevcut. 1576 yılında Erzurum’da bir ay süren deprem fırtınası yaşanmış. Hatta Muş’ta etkilenmiş ve Çengilli kilisesinin duvarları yıkılmış. Erzurum biraz daha sallanacak gibi gözüküyor. Bu arada Kuzey Anadolu Fayı Üzerinde başka yerlere de deprem yaşanabilir. Bunun bilmek için kahin olmaya gerek yok. Hatta elinize bir kalem alın bir daire çizin ve burada deprem olacak deyin inanız yanılmazsınız. Onun için Afet Yönetiminde miyopluk etkisi denen süreçten kurtulup, fay kısa mı uzun mu, tek parçamı yoksa birkaç parçamı kırılacak gibi anlamsız sorularla zaman kaybetmektense; biran önce depremlerle yaşamayı öğrenmek için ne yapılması gerektiğini öğrenelim. Deprem ve Afet Okuryazarı insanlar yetiştirme çabası içerine girelim. Birde şunu hatırlayalım. Afetler bir yönüyle ekonomik sorunlardır. Afetlerin zararları gelişmişlik düzeyine de bağlıdır” şeklinde konuştu.
